Figuig couscous

Het is een koude nacht, de temperatuur is onder nul geweest en ’s ochtends staat er nog een koude wind. Met twee vliezen over elkaar ontbijten we in de eerste zonnestralen. Vandaag kookt en serveert Ikram voor ons couscous, ‘zoals we het nog nooit hebben geproefd’. Hoe leuk kun je het hebben.In de middag is Ikram samen met haar zus op de camping om met Pim te praten over het opzetten van een website voor haarzelf, voor haar werk als gids. Wij vinden dat ze haar kwaliteiten meer en beter zou kunnen  ‘verkopen’. Samen met Pim en Jiska betalen we de rechten voor 1 jaar. ‘Zet hem op Ikram, je kunt het’, is ons motto naar haar. Het resultaat is er inmiddels, met dank aan Pim die websites bouwt:   https://visitfiguig.ma/  

Ikrams zus is traditioneel gekleed en spreekt geen Engels of Frans. Het is zondag en er zit een grote groep plaatselijke jongens op het terras voor het hotel. Wat een uitzicht hebben we.  Er wordt gepraat over onder andere sociale controle. Die is in Figuig groot. Iedereen weet direct via-via wat er gebeurt. Zo weet Ikram, nadat ze haar vader meldde waar ze geweest is,  dat de echtgenoot van de vrouw in de berbertent met baby Mohammed  in het dorp nog een andere vrouw heeft.

Pim jarig en hij krijgt van Jiska een puntmuts, een djellaba. Een lang gewaad met een capuchon, dat door mannen en vrouwen in Marokko wordt gedragen. We kijken bij een ‘Arts’coöperativa. Er hangt maar één djellaba, handgeweven voor 1000 Dirham. Dat is veel geld.  En de stof voelt stijf aan door de vast geweven wol. Prima voor in de winter buiten. Ikram vertelt dat de vrouwen thuis weven op   eenvoudig verticaal weefraam. Haar oma deed dit  en Ikram heeft het ook geleerd. De coöperativa heeft ook dadels en kruiden te kopen. Pim besluit verder te kijken. Een andere winkel met djellaba’s is net gesloten. Wij kopen voor Pims verjaardag ballonnen: 3  grote, 2 kleintjes voor 32 jaar. Pim gaat nog taartjes kopen voor ’s avonds als dessert.  Het lijken tompouces, zonder room, met wit suikerglazuur en dadelgelei tussen de laagjes deeg. Lekker en niet (te) zoet.

Om half acht zitten we in het hotel voor de couscousmaaltijd. Ikram is er met haar zus. Buiten zitten bekenden en Ikram wil graag dat de gordijnen dicht gaan. Er komt een tajine met couscous binnen en een grote pan met groente en (stoof)rundvlees. Het vlees gaat apart, ‘voor het laatste’ zegt Ikram. De groente en de saus wordt op de couscous gelegd.  De couscous heeft door de kruiden, o.a. kurkuma, een gelige kleur. En is opvallend korrelig van structuur. Het is een tajine voor 7 personen legt Ikram uit. Die worden ook gebruikt bij feesten en begrafenissen. Je eet met een lepel uit de tajine. Bij grote feesten eet men met de handen. De rechterhand, want volgens de islamitische leer is de linkerhand onrein.

Ikram legt uit dat de saus uren op het vuur heeft gestaan en dat ook de couscous 2x30 minuten op staat.  Eerst opgieten met heet water, 30  minuten laten staan, met kruiden mengen, uitwringen/kneden en opnieuw 30 minuten verwarmen, uitknijpen en laten staan. Een heel ander kookproces dan onze snel-klaar methode. Er is een Hamara saus bij, pittig van rode pepers. Het water op tafel komt goed van pas. Het smaakt allemaal overheerlijk. Gemengd met de groenten (wortel, paprika, aubergine, pepers, tuinradijs) en gemengd met de saus. Als we voldoende  gegeten  hebben van de couscous  komt nog het draadjesvlees. Je plukt er als het ware  met de rechterhand een stukje af.

Ook tijdens het eten wordt gesproken over  Marokkaanse gewoonten. Dit keer over begraven. Als iemand in Marokko overlijdt wordt men binnen 1 dag, soms binnen een paar uur begraven. De vrouwen huilen en jammeren in het huis. De mannen dragen het lichaam naar de begraafplaats. Vrouwen zijn daar niet bij. Zij mogen afscheid nemen van de dode in huis. Vrouwen zijn te overgevoelig om de begrafenis mee te maken, vertelt Ikram.  Dat is zo geschreven in de Koran. Wim vraagt nog voorzichtig of het misschien door de cultuur bepaald is, maar ook voor Ikram geldt hier duidelijk de Koranregel.  Als een familielid ziek of stervende is word je geïnformeerd. Als je erbij wilt zijn moet je direct komen. Dit proberen ook mensen van buiten Marokko te doen. Voor mensen die buiten Marokko overlijden en ‘thuis’ begraven wilden worden  is er de mogelijkheid van vries/koeling. In grote steden is dat in Marokko ook mogelijk, maar voor heel korte tijd. Figuig heeft die mogelijkheid niet.  Voor alles zijn we aangewezen op de grotere stad, zegt Ikram. Vrouwen die kinderen baren gaan merendeels naar een ziekenhuis want in Figuig is er geen goede zorg. Dan is het risico te groot.

Ongeveer om 9 uur maakt de eigenaar van de hotel/camping duidelijk dat hij moe is en wil afsluiten. We drinken onze thee op en nemen hartelijk afscheid van Ikram en haar zuster. Wij trekken morgen verder en liggen deze avond -volgens onze Marokko-klok- laat in bed. Het is een onvergetelijke afsluiting van 5  heerlijke dagen in Figuig.