Marrakesh, meer dan één bezoek waard

Marrakesh, een bezoek meer dan waard

Marrakesh was eeuwenlang het bruisend centrum van een groot rijk op de kruising van de Sahara, de Atlas en Anti-Atlas. Vanaf ongeveer 1000 jaar na Christus werd vanuit Marrakesh een groot deel van Marokko, Mauritanië en Spanje beheerst.

Het is de vierde stad van Marokko en tevens koningsstad. Het land Marokko ontleent haar naam aan deze stad. De oude stad (medina)  is ommuurd met een grote  dikke roodkleurige lemen wal, pisé genoemd.  Pisé wordt op veel plaatsen in Marokko toegepast, bij de oudere roodkleurige bouwwerken. Poorten geven toegang tot de oude medina. Als we via de noordelijke  poort  (Bab Er Rharaza) binnenkomen zien we dat cederhout veelvuldig wordt gebruikt. Het wordt ook toegepast als bewerkte versiering van gevels en luifels.  De ingang via de noordkant oogt veel vriendelijker en ook rijker dan de ingang vanaf het westen en zuiden. Het begin van de souk is bovendien vanaf hier veel minder druk.

In het midden van de medina liggen de souks. Het wemelt van de winkeltjes, kraampjes, kleedjes waar  koopwaar wordt aangeboden. Er zijn negen souks, waar meer specifieke ambachten hun werkterrein hebben. Daar worden de beroepen nog daadwerkelijk uitgeoefend. Wij hebben op ons lijstje in ieder geval de ververij-, muziek- en leersouk staan. We hebben geluk, want de ververs zijn alleen nog vandaag in Marrakesh. We krijgen een  goede uitleg, zien de geverfde strengen wol, katoen en zijde; de verver bezig in een grote waterkuip en de vele prachtige kleurstoffen die de basis vormen. De lakmoesproef met een papiertje wordt ons getoond. De poederkleur die je ziet bedriegt want groen blijkt met water vermengd dieppaars op te leveren, zwart kleurt kobalt en het in onze ogen echte blauw is indigo. 

Wim koopt een groen geverfde sjaal, wat een schot in de roos blijkt te zijn. Met de sjaal om blijft hij verschoont van verdere koopaanbevelingen.

Souk Ververij

Souk Leer

De souks zijn een drukke mierenhoop waar alles door elkaar loopt en rijdt. In de smalle straten zijn auto’s verboden, maar fiets, brommer, handkar en bromfietskar (docker) wringen of snellen tussen de mensenmassa door. In artikelen word je gewaarschuwd voor de vervelende agressieve opdringerigheid, maar daar is ons niets van gebleken. Wij lopen vrij ongestoord rond, genieten, groeten vriendelijk en krijgen gelijke munt terug. De souks en straatjes zijn zonder plattegrond een doolhof. Veel doodlopende steegjes rond de vier moskeeën. We zijn een paar keer het spoor bijster, zeker als Google Maps wegens mindere verbinding ook weigert.

Overige souks

We zijn in het centrum gekomen met een taxi vanaf de camping. Dat is een ideale vorm van vervoer. Voor een vast bedrag kom je op het grote plein Jemaa el-Fna. Dit plein is het symbool van de stad en is vanwege de sfeer en symboliek uitgeroepen tot Werelderfgoed. Dat was vroeger anders want de naam verwijst naar de onthoofding van misdadigers, soms 45 per dag. Aan het plein staat ook de grote Koutoubiamoskee (gebouwd in 1147), vertaald als ‘boekverkopersmoskee’ vanwege de souk met manuscripten die er vroeger was.  ’s Morgens is het plein het centrum van fruit-, sap-, groente-, noten- en kledingverkopers. Paardenkoetsen staan massaal klaar; paard en koets zien er veel beter gepoetst en verzorgd uit dan in Taroudant.  Op het plein zie je afgebakende halve cirkels, die aangeven waar ’s avonds kraampjes, eettenten, muzikanten, slangenbezweerders, goochelaars, verhalenvertellers, loterijverkopers het massaal plaatselijke publiek en de toeristen vermaken in een grote openluchtvertoning. Wij wachten het niet af. Na ruim twee uur slenteren en dolen is het genoeg. Het avondgebeuren willen we meemaken als we het centrum voor de tweede keer bezoeken.

Jemaa el-Fna overdag foto’s

We gaan de tweede keer in de loop van de middag naar de stad. Er is om 6 uur een concert in het Museum van de  Muziek en we willen ook naar het Museum van de Vrouw. Daarna over het plein om de sfeer te proeven. Het Museum van de Vrouw blijkt niet meer te zijn dan een eerbetoon aan de koning, een kleine verzameling huishoudelijke attributen, een kleine fototentoonstelling en een videopresentatie. Hoe de vrouw in Marokko zich ontwikkelt komt niet aan bod. Het valt ons tegen. Het videoverhaal over het leven van een beroemde vrouw uit de Almoravidische tijd (11e Eeuw) wordt nota bene uitsluitend door drie heren  verteld. De terrastuin op het dak met heerlijke koffie en dito Marokkaanse koekjes blijkt -eerlijk gezegd- het beste van het museum.

Museum van de Vrouw foto’s

Het Museum van de Muziek ligt verscholen achter één van de moskeeën. Het museum is goed en veelzijdig opgezet. We zien een veelheid van traditionele muziekinstrumenten uit Noord-Afrika. Er staat een goede uitleg bij. Fantastisch om te zien hoeveel variëteiten aan snaar-, blaas- en ritme-instrumenten men kent. Video’s met presentaties maken het compleet. Veel aandacht is er verder voor de manier waarop muziek bij dans-, manifestaties- en krijgsgebeurtenissen werd toegepast. Het museum is een kruip-door sluip-door van kamers en verdiepingen waarin de presentaties zijn, in een prachtig gerestaureerd pand. Bijzonder is de suite waarin kleine concerten plaats vinden. Een centrale zaal met twee rijk versierde portieken, bestaande uit prachtige bewerkte cederhoutpanelen en het bekende Marokkaanse op mozaïek lijkend pleisterwerk (tadelakt). Het concert dat we bezoeken is een fantastisch sluitstuk in deze ruimte met twee muzikanten. 

Museum van de Muziek foto’s  

Als we op het grote plein komen is het nauwelijks herkenbaar. Alleen de fruit- en saptenten staan er nog. Het plein staat vol met verschillende eettenten, waar snelklaar menu’s worden aangeboden. Veel barbecues en grills met vlees en groenten, veel slakken die in grote schalen klaar liggen voor een stoombad. En bij iedere eettent een man die een grote menukaart onder je neus drukt. Het lijkt veel van hetzelfde, maar volgens de aanprijzing is iedere tent de unieke plek om te eten. Wij zeggen dat we al gegeten hebben om de discussie te stoppen. Verder is het plein het toneel van grote drommen toeschouwers, die gepassioneerd kijken naar een schouwspel van een pasja met gesluierde buikdanseressen; een goochelaar of acrobaat. De slangen die ’s middags nog onverwacht om je nek konden worden gelegd, liggen nu uitgeput te slapen. Maar een slangenmens wil toch wel geld ontvangen voor zijn handel. ‘Hoezo’, vraagt Wim ‘ze slapen’. ‘Pizza voor de slang’ is het sneaky antwoord. Wij besluiten hier niet te eten. De camping heeft een voortreffelijk restaurant.

Jemaa el-Fna ‘s avonds

We gaan terug naar de camping en hebben besloten door te trekken richting het oosten (watervallen Ouzoud) en vandaar via binnenwegen naar de kust te gaan. We nemen afscheid van onze vrienden en van camping le Relais. Een camping met ‘wellness’ die fijn is als je weken achter elkaar getrokken hebt.   Het einde van onze reis in Marokko (verwacht op maandag 20 februari overtocht) begint zich af te tekenen. De weersvoorspellingen voor een groot deel van ons gepland gebied zijn slecht: vele dagen regen met een koufront. We horen dat het ook voor Ouzoud en het binnenland geldt. We proberen de kou en regen te mijden. We besluiten nu per dag te bepalen waar onze volgende route heen gaat. En als dat niet lukt dan gaan we in een ééndaagse rit (van 9-10 uur) naar de veerboot in Tanger.